top of page

Zingeving-Existentiële vragen.

​

​

 BRONNEN VAN ZINGEVING

 

Je talenten en kwaliteiten kunnen uitleven in je werk of privé-leven is een zeer belangrijke bron van zingeving.

​

Naast talenten zijn ook waarden zeer belangrijk. 

​

Iets kunnen betekenen voor anderen geeft voor velen zin aan het leven. 

Hiervoor gewaardeerd worden, hiervoor erkenning krijgen, samen dingen doen. 

We zien onszelf  ook door de ogen van anderen.

Wat heb je aan luxe als je het niet kan delen?

​

Zijn er thema's waarvoor je je zou willen inzetten? 

​

Welke interesses?

​

Daarnaast is er de verbinding met het grotere geheel, de spirituele dimensie,

wat is onze plaats in dit alles?   Wat doe ik hier in dit leven? 

​

Psychiaters als James Webb en Dabrowski zijn van mening dat existentiële thema's meer voorkomen bij mensen met een hoge intelligentie.

​

Ze kunnen meer idealisme hebben, zien meer mogelijkheden om zaken te verbeteren.

Ze kunnen ook meer teleurstellingen en desillusies oplopen.

​

ZINGEVING IN HET VERLEDEN

​

De  westerse seculiere samenleving, zeker in Vlaanderen,  laat een grote spirituele leegte  waarbij mensen op zoek gaan naar zingeving, verbinding,  veiligheid, zekerheid, troost, steun, … 

​

Velen wijzen de Katholieke Kerk af, omdat er geen antwoord komt op belangrijke behoeften.

​

De dogma's zijn voor veel seculier opgeleide mensen niet langer verteerbaar.

​

Machtsmisbruik door priesters, met weerloze slachtoffers, die moesten zwijgen, geen hulp kregen, niet gehoord werden, ... heeft grote ravage aangericht.

​

Vrouwen blijven in veel opzichten in de kou staan.  

​

Veel holebi's moeten wereldwijd  hun behoeften onderdrukken.

​

Het machtsinstituut heeft dikwijls partij gekozen voor regimes, hiërarchie, patriarchaat,...

​

Teveel lichamelijke noden en gevoelens moeten onderdrukt worden.

 

Een focus op zonde en schuld is een negatieve benadering

die geen oplossing biedt voor onze problemen.

​

OMGANG MET DE VRAAG VAN ' GOED EN KWAAD'

​

Mensen worden geboren met talenten, kwaliteiten,..

Ouders proberen hun kinderen goed op te voeden,  met de middelen en vaardigheden die ze hebben.

Kinderen proberen het beste van hun leven te maken. 

​

Het is onze natuur om te proberen onze talenten te ontwikkelen.

​

Mensen zetten zich in om zich verantwoordelijk te gedragen,

met oog voor anderen, met wederzijds respect.

​

Goede relaties hebben baat bij een evenwichtige balans tussen geven en nemen.

​

Goede relaties maken het mogelijk dat iemand tijdelijk meer geeft wanneer iemand hulpbehoevend is.

​

Ouders geven ons het leven. Ook onze ouders hebben het leven ontvangen van hun ouders.

​

Relaties waarbij mensen teveel ontvangen of teveel geven raken gemakkelijk uit balans,

met een verhoogde kans dat de relatie breekt.

​

Tekort komen in een relatie voelt ongemakkelijk of erger.

Bij iemand in het krijt staan voelt ook ongemakkelijk.

​

Elk talent of kwaliteit heeft ook zijn valkuil.

​

Inzicht in deze zaken zorgt voor meer begrip

en verlaagt de kans op conflicten of vermindert de escalatiegraad van een conflict.

​

Schuld is een overbodig concept.

​

Zelfbewustzijn, zelfreflectie, verantwoordelijkheid nemen, inzicht in valkuilen volstaan.

​

​

​

DE BEHOEFTE AAN ZINGEVING BLIJFT BESTAAN. NIEUWE EVOLUTIE, TRENDS

 

​

De wetenschap geeft geen echt  antwoord op onze behoefte aan zingeving. 

Onze wetenschap zorgt voor praktische, pragmatische oplossingen.

​

Bezig zijn met allerlei vormen van onderzoek, fundamenteel onderzoek, kan een bron van zingeving zijn. 

​

De behoefte aan zingeving en spiritualiteit is een universele behoefte. 

​

Iedere mens vult dit anders in,

en dikwijls wordt de spirituele behoefte groter met de leeftijd,

vooral nadat we de veertig gepasseerd zijn,

na traumatische of  levensbedreigende ervaringen,

bij ervaringen van onrecht,

als de dood dichterbij komt.

​

Er ontstaan verschillende  hedendaagse varianten die een deel van de behoeften opvullen:

- yoga en ademhalingstechnieken

- meditaties

- mindfulness

- allerlei nieuwe rituelen, vieringen

- allerlei verenigingen, waarin aan gemeenschappelijke projecten kan gewerkt worden

- trajecten van bewustzijnsontwikkeling, persoonlijke groei,  coaching

- gespreksgroepen

- kunst, creativiteit, muziek, zang

- sport als verbindend element

- wandelgroepen en wandelreizen

- therapeutische technieken

- esoterie, antroposofie,...

- de positieve integratietheorie Dabrowski

- mensen die heling vinden in het contact met de natuur

-...

​

Een aantal mensen maakt kennis met het  Boeddhisme

omdat er minder dogma's zijn, minder hiërarchische structuren,...

Mannelijke tradities blijven wel erg aanwezig.

Hoeveel gevoelens worden er werkelijk toegelaten?

​

De klassieke godsdiensten verliezen aanhang in het Westen.

​

Misschien ontstaat er een nieuwe mindset,

waarbij we meer uitgaan van onze eigen behoeften, we ons verenigen in minder hiërarchische structuren.

Misschien heeft het hiërarchische machtsdenken zijn beste tijden gehad.

​

We worden overspoeld door regelgeving.

Onze politici denken dat het volstaat om wetten te maken.

De handhaving van essentiële regels kost veel personeel en geld.

Is er nu meer wetgeving nodig om het wegvallen van regels vanuit religie te compenseren?

Verslavingen en druggebruik geven aan dat er veel psychische problemen zijn.

Wachtlijsten bij psychologen en therapeuten wijzen op onderliggende problemen.

​

Hoe groot is het taboe op de behoefte aan zingeving?

​

​

PERSOONLIJKE ZOEKTOCHT

​

Wat volgt is een heel persoonlijk verhaal van een uitgesproken  " zoeker", gekleurd door mijn manier van kijken, als vrouw,  vanuit mijn  talenten,  sensitiviteit, intelligentie, tijdsgeest,  vanuit de christelijke en andere tradities, ...

​

Anderzijds ben ik er wel van overtuigd dat er meerdere mensen zijn met behoeften, en ik niet de enige ben...

​

Zelf ben ik, zoals de meesten van mijn generatie opgevoed in een christelijke omgeving.

Mijn ouders waren als kind geïndoctrineerd, ondergingen “geloof” onder dwang met drie maal per dag naar de Kerk op zondag, zodat zij zich op volwassen leeftijd afkeerden van hun traditie. Slechte ervaringen met de pastoor waren de spreekwoordelijke druppel. Zij beperkten zich nog tot de begrafenissen, huwelijk, doop, communies.

 

Eén van de eerste ervaringen die ik heb onthouden uit mijn prille jeugd was de totale AFKEER van de nonnen in de kleuterschool. Als kleuter kon ik daar geen woorden aan geven of er over vertellen, maar de ervaring was overweldigend. Gelukkig had ik hen niet als leerkracht, maar de sfeer van macht, superioriteit, dominantie, onderdrukking, verbale agressie, negativiteit, hypocrisie, wereldvreemdheid, paternalisme, op geld belust, gebrek aan empathie en menselijke warmte, heeft op mij als sensitief en intelligent kind overduidelijk een erg beklijvende indruk gemaakt.

 

Zij konden hun persoonlijke frustraties afreageren op weerloze kinderen. Zwijgen was de enige optie. In het lager onderwijs en vooral in het middelbaar waren we mondig genoeg om als meisjes onder elkaar hen de meest afgrijselijke spotnamen te geven. Af en toe was er sabotage.

Ze voelden aan als een noodzakelijk kwaad, maar gezien hun machtspositie in de christelijke scholen was het een kwestie van ondergaan. Elk verzet werd genadeloos afgestraft.

 

In die tijdsgeest, en alleszins bij mij thuis en bij velen, was hier thuis over spreken verboden. Je kreeg thuis commentaar, zodat je het niet in je hoofd haalde om hulp of steun te zoeken.

Nonnen hadden macht en status waar mensen niet openlijk over durfden te spreken.

 

Uitgesproken positieve ervaringen had ik tijdens een soort dagelijkse bedevaart in de maand mei , de Mariamaand, naar de grot. Iedereen uit de buurt kwam er dagelijks samen voor de verering.

Het mooie was dat er geen enkele vorm van autoriteit was. Het was een volkse bijeenkomst in de vrije natuur, met nauwelijks regels. Een mooi voorbeeld hoe rituelen een gemeenschapsgevoel, een gevoel van samenhorigheid, er bij horen, kunnen creëren

 

Het absoluut dieptepunt was een bezoek van de nonnen bij mijn ouders thuis als gewetenloze ronselaars. Voor mij was het een uitgemaakte zaak op mijn 12 jaar dat ik ASO wou doen. De nonnen maakten mijn ouders wijs dat ik nog alles zou kunnen doen als ik Handel zou doen in plaats van ASO.

Raaaaaaazend was ik op dat moment.

Mijn leven lang heb ik hier de rekening voor betaald en ik wist op dat moment reeds hoe moeilijk ik het zou krijgen door een foute basisvorming.

Meisjes mochten in die tijd wel studeren voor een diploma in een verzorgende rol als verpleegster, leerkracht of uitvoerende taken als secretaresse, maar ze moesten vooral hun plaats kennen.

Assertiviteit, mondigheid stond niet bij de vaardigheden en werd afgekeurd.

Het Centrum voor Leerlingenbegeleiding( toen nog PMS) heeft mij telkens een fout studieadvies gegeven ( geknipt als secrateresse), waarbij ik niet werd ondersteund om een betere keuze te maken.

Allemaal zogenaamd met goede bedoelingen, om toch maar kinderen te doen passen in het gewenste patroon.

Ik heb de fout gemaakt te denken dat die mensen het goed wisten, terwijl er andere agenda’s speelden. Mijn zelfvertrouwen raakte zwaar beschadigd. 

Zelf ben ik net op tijd ontsnapt aan de dwang van “ de biecht”.

Dit ritueel van verplichte zelfbeschadiging, vernedering, ondermijning van zelfvertrouwen is mij bespaard gebleven, althans in de formele zin.

Zelf ben ik tot mijn 18 jaar naar scholen geweest met enkel meisjes.

In de christelijke scholen van de Kempen werd een goede schoolse opleiding gegeven.

Wij werden opgevoed om kennis te verwerven.

 

Vaardigheden ontwikkelen om met voldoende zelfvertrouwen de nodige stappen in de wereld te zetten ontbrak volledig. Ik ervaar dit als schuldig verzuim.

De christelijke school als middel om vrouwen te onderdrukken, door en voor vrouwen, met de christelijke koepel als stok achter de deur en legitimatie.

​

Ik heb mijn Communie gedaan, waar ik mij nog zeer weinig van herinner. Inspirerend zal het dus niet geweest zijn.

De lessen van catechese in het lager onderwijs waren van aanvaardbare kwaliteit. Het bleef helaas beperkt tot theorie, met een gebrek aan het aanleren van vaardigheden.

In het lager middelbaar was er een moderne leerkracht die het aandurfde om los te komen van de letterlijke betekenis van de parabels in de bijbel.

Zij deed een zeer verdienstelijke poging om een volwassen versie te brengen van de lessen uit de Bijbel. Haar benadering is mij bijgebleven als een verademing en opluchting.

Helaas was zij de enige en was het een spreekwoordelijke druppel op een hete plaat.

De tijd ontbrak haar om meer impact te hebben.

Ik vond het zelf zeer moeilijk en vraag mij af hoeveel klasgenoten het begrepen hebben.

Nadien was het terug de “vertrouwde letterlijke versie”.

 

Op de Universiteit van Antwerpen werd de les filosofie gebracht door Libert Van der Kerken, een jezuïet, geïnspireerd door Hegel. De helft van de cursus bestond uit zijn visie op Hegel.

Ik heb dit als zeer theoretisch ervaren.

Ex cathedra onderwijs in de meest zuivere vorm, zonder enige vorm van interactie.

Filosoferen zonder interactie??? Onbegrijpelijk voor mij.

Alle lessen van godsdienst werden van bovenaf gedecreteerd. ( Top down)

Elke inbreng van onderuit ( bottom up) ontbrak.

Een eigen mening werd nooit gevraagd of toegelaten.

 

Persoonlijke ontwikkeling, of een persoonlijke mening vormen was blijkbaar ongewenst.

Bijzonder schrijnend in de jaren ’60 en ‘70 vond ik het neerkijken op de “negerkes”.

Paternalisme in ernstige graad.

Zij moesten geholpen worden , met een erestatuut voor de hulpverlener.

 

Wanneer ik naar een klasreünie ging ( na 25 jaar) was ik compleet verbijsterd.

Ik had verwacht dat er enkele meisjes iets creatiefs zouden gedaan hebben en buiten de klassieke paden waren getreden.

Wij zaten in Vorselaar tussen zeer veel intelligente  en  meerdere hoogbegaafde leerlingen.

Resultaat: enkel voorspelbare carrières in onderwijs, verpleging, secretariaat zonder universiteit.

Er waren ongetwijfeld vrouwen met een sterk talent voor Zorgende Empathie, en andere vereiste talenten om veel voldoening te halen uit die loopbanen.

Wat voor mij shockerend was dat iedereen de typisch ‘ vrouwelijke ‘ loopbanen had gevolgd.

Iedereen had klaarblijkelijk gedaan wat was ‘opgedragen’, en de ongeschreven regels gevolgd.

​

Zo veel intelligentie bij elkaar en perfect ‘ onder controle ‘ gehouden door de perfecte indoctrinatie.

Ik kan met geen woorden uitdrukken hoe diep dit mij geschokt en geraakt heeft.

Opnieuw een gevoel van razernij om zoveel gemiste kansen.

 

Na een huwelijk en opvoeding van twee dochters begon ik mij rond mijn veertig een aantal existentiële vragen te stellen, en begon een uitgesproken persoonlijke zoektocht.

Het leven van Jezus heb ik altijd inspirerend gevonden, maar al de rest vergat ik altijd, ook al had ik het 100 keer gehoord.

Ik heb gans mijn leven de indruk gehad dat ik enkel kan onthouden wat klopt.

Al de rest vergeet ik, ook al probeer ik echt om het te onthouden. Het blijft gewoon niet opgeslagen.

​

Het machtsinstituut, de dogma’s van de Katholieke Kerk, het zondebesef, het afwijzen van het lichaam en gevoelens,…. Ik had er weinig te zoeken, zoals veel zoekers van mijn leeftijd of jonger.

 

En zoals voor vele zoekers ging de zoektocht naar het Oosten.

Het boeddhisme gaf de meeste verleiding. Het machtsinstituut ontbrak er, geen dogma’s, geen zondecultuur, een aantal waardevolle richtlijnen voor menselijk handelen en omgaan met het lijden.

Ik heb veel boeken gelezen over boeddhisme en hierin veel waardevols gevonden.

Ik heb behoorlijk wat meditaties gedaan.

Maar welke plaats is er voor vrouwen in het boeddhisme?

Als vrouw ervaar ik in het boeddhisme een benadering die nog veel mannelijker is dan het christendom. Zeker in het Tibetaans boeddhisme.

Mannen leiden overal op een erg mannelijke manier.

De mannelijke weg is de norm.

Er wordt wel veel over gevoelens gedoceerd, maar of er echt gevoeld wordt???

Ik heb het weinig of niet ervaren.

 

Ik ben zeer gevoelig voor ‘ practice what you preach’.

Een mooie theorie die in de praktijk teveel gevoelens onderdrukt kan mij uiteindelijk onvoldoende bekoren. In het christendom is er tenminste nog Maria, de vrouwelijke versie.

 

Een industrieel ingenieur die met elektriciteit bezig was, en ook zoekende, vertelde ooit het verhaal

dat ‘ het licht aangaat’ als hemel en aarde verbonden worden.

Boeddhisten blijven voor mij te dicht bij de grond.

 

Intussen had ik een ‘ leraar’ gevonden die wijsheid gevonden had in India, bij de Sikh-traditie.

Hij heeft ons gedurende 7 jaar één maal per maand in een klein groepje ‘ zoekers’ de Indische wijsheden bijgebracht.

India is wel één van de meest vrouwonvriendelijke landen ter wereld, en zijn Indische leraar gaf vrouwen met klachten over hun echtgenoot het advies om te aanvaarden en er op te vertrouwen dat hun man uiteindelijk wel tot inzicht zou komen…..

Mijn Vlaamse leraar heeft mij in die 7 jaar ongelooflijk veel wijze inzichten bijgebracht.

Maandelijks werd er een tekst voorgelezen van Rumi, Meister Eckhart, Williges Jäger, zijn Indische leraar, enz. waarbij er in een kleine besloten kring op diepteniveau werd gepraat over deze mystieke teksten. Uitzonderlijk luxueuze ervaringen…

Alle essentiële levensvragen, klassieke valkuilen, elke keer opnieuw….

Waarbij ieder van ons groepje zijn eigen persoonlijke worstelingen had.

Hoewel deze leraar maar één van onze zoekers heeft kunnen ‘bekeren’ naar de Indische traditie, bleef hij altijd ongelooflijk open voor de vele wijsheden in de wereld.

We werden nooit onder druk gezet .

Een zeer zeldzame eigenschap.

 

Uiteindelijk heb ik via hem ‘ mijn’ wijsheid gevonden bij Williges Jäger, een benedictijner monnik, die ook zenleraar is.

Jäger heeft een synthese gemaakt van het christendom, boeddhisme en moderne wetenschap als quantumfysica.

Een verhaal van én – én. In plaats van altijd maar of/of.

En als kers op de taart is er nergens iets vrouwonvriendelijks in zijn boeken te bespeuren, wel integendeel.

 

De boeken van Jäger zijn minder vlot toegankelijk.

Zijn teksten bevatten veel lagen die pas na herhaald lezen duidelijk worden, en ik betwijfel of ik de dieperliggende waarde zou ontdekt hebben zonder ‘ mijn maandelijkse lessen’.

Voor mij een absolute verademing in een wereld van consumentisme, oppervlakkigheid, ‘ meten is weten’, …

 

In de periode 2011-2015 heb ik veel lessen Comparatieve Filosofie gevolgd bij de Universiteit Antwerpen.

In deze lessen werd onder het gedachtegoed van Ulrich Libbrecht geprobeerd de Westerse filosofie te verbreden naar het Oosten, Afrika, Native Americans,…

Ondanks de verdienstelijke pogingen van Libbrecht bleef het mij storen dat de Westerse rationele reflex te sterk bleef. Filosofie is voor mij een te beperkend paradigma.

 

Dit is een uitgesproken persoonlijk verhaal, gekleurd door mijn talenten.

Slechts een kleine minderheid zal het zo ver gaan zoeken.

Toch ben ik er van overtuigd dat dit geen unieke weg is, en er velen zijn die een weg afleggen die vergelijkbare patronen vertoont.

Dit wordt ook bevestigd door ervaringen beschreven in het boek ‘ Zen in de 21 ste eeuw’.

​

​

​

bottom of page