De essentie is een gevoeliger zenuwstelsel waardoor prikkels en informatie diepgaander verwerkt worden.

​

Voor naar schatting 15-20% van de bevolking is hoogsensitiviteit de dagelijkse realiteit, ook al is de rest van de bevolking ' normaal' en willen normale mensen liefst dat je ook normaal doet en je je aanpast. Sensitiviteit is een continuüm. Volgens onderzoek zou 40% niet sensitief zijn, en bij 60% is er een gradueel verschil.

​

Sensitiviteit omvat  intenser ervaren , voelen, waarnemen, opmerken, subtiliteiten ervaren, diepgang, intuïtie,... 

De fijnste subtiliteiten zijn per definitie moeilijk of beperkt meetbaar met onze huidige instrumenten.

Het is dan ook moeilijk om sensitiviteit  in een wetenschappelijke cultuur van " meten is weten " een juiste plaats te geven.

Dieptepsychologie past niet in onze huidige tijdsgeest en is nooit populair geweest om de eenvoudige reden dat de meerderheid er niet in geïnteresseerd is.

De meerderheid houdt het liever eenvoudig, zonder veel nuance of complexiteit.

​

HSP is geen ziekte of stoornis, wel een combinatie van eigenschappen, persoonlijkheidskenmerken door een subtieler zenuwstelsel. 

​

Sensitiviteit  wordt beschouwd als  één van de zijnskenmerken  van hoogbegaafdheid.   

 

Sensitiviteit verwarren met zwakte of gepamper is een hardnekkig vooroordeel.  Sommige media spelen hier ook op in en kunnen onbewust het vooroordeel versterken.

​

De verharding in de wereld ( door financiële crisis, keiharde concurrentie, marketing, Angelsaksische invloeden,  ..) maakt dat de wereld voor personen met HSP lastiger is geworden. 

Digitaliseringsprocessen en algoritmen zijn niet neutraal en werken in de praktijk  vooral ' one size fit's all' in de hand.

​

Zachte waarden zoals zorgvuldigheid, zorgzaamheid, respect, vertrouwen, samenwerking, oog voor het geheel, oog voor de ander, oog voor het algemeen belang  en lange termijn, toewijding,  oog voor kwaliteit, staan wereldwijd in de verdrukking. 

​

Kwaliteit en kwantiteit zijn twee verschillende zaken. Dikwijls is het kiezen.

Snelheid en diepgang zijn eveneens twee kwaliteiten waartussen je meestal moet kiezen. 

​

In discussies over burn-out wordt angstvallig gezwegen over prestatiedruk die menselijke relaties kapot maakt. 

Economische logica en marketing maakt dat iedereen onder druk wordt gezet om de grenzen van de ander te overschrijden.

Patronen in de bedrijfswereld sijpelen helaas ook door in gezinsrelaties.

​

​

HSP kan op hersenscans vastgesteld worden.

Hersenen  van hoogsensitieve personen reageren anders. Ze hebben een zenuwstelsel dat fijngevoeliger is. 

Er komt meer informatie op een andere manier binnen, en deze informatie moet ook verwerk worden. 

De informatieverwerking is sneller, uitgebreid, diepgaander, complexer.

HSP bestaat ook in de dierenwereld. In een kudde herten zijn er herten die enthousiast een nieuw veld inspringen, en anderen die onderzoeken of alles wel OK is , in het belang van de kudde. 

Zij bewaken meer de veiligheid van de hele kudde.

In de plantenwereld zijn er paardenbloemen en orchideeën. Paardenbloemen groeien overal. Een orchidee zoekt een geschikt plaatsje.

​

Om van HSP te kunnen spreken is het noodzakelijk dat dit reeds als kind aanwezig is. 

Hoogsensitiviteit dient onderscheiden te worden van hooggevoeligheid.   

Hooggevoelige mensen reageren gevoeliger, wat het gevolg kan zijn van trauma's, ongunstige levensomstandigheden, opnieuw emotioneel getriggerd worden door een link van nieuwe feiten aan  ongunstige herinneringen, enz. 

Trauma's in de kindertijd  kunnen een minder-optimale ontwikkeling tot gevolg hebben. 

Trauma's die onvoldoende geheeld  zijn, kunnen tot een verhoogde prikkelgevoeligheid leiden. 

Trauma's kunnen leiden tot :​

-overprikkeling: overalert, prikkelbaar, boos, paniek

-onderprikkeling: verdoofd, lusteloos, somber, gevoelloos, uit contact

​

Verschillende types

De HSP bestaat niet. Er bestaan onderling grote verschillen. 

Wel zijn er veel gemeenschappelijke kenmerken.

De meerderheid is eerder introvert, 30% is extravert.

Sommigen hebben veel (fysieke) prikkels nodig, omdat ze zich snel vervelen en alles te saai wordt. 

​

Sensitiviteit is een zijnskenmerk van hoogbegaafdheid.

Hoogbegaafden hebben veel meer uitdagingen nodig, zoeken veel complexiteit op.

Ze gaan vanuit hoogbegaafdheid informatie nog veel meer onderzoeken, " processen".

​

Het is een uitdaging om in die gevallen een goede balans te vinden tussen prikkels nodig hebben en prikkels doseren om geen overprikkeling te krijgen. Het is afwisselend gas geven en op de rem gaan staan.

​

​

​

Wat hebben personen met HSP nodig, en meer dan anderen?

- zelfkennis, weten wat HSP is, een handleiding om hiermee om te gaan, met de kansen en uitdagingen

- een goede omgeving opzoeken met een positieve mindset, zonder veel macht, strijd, conflictelementen, rambo's, bulldozers,...

- aanvaarding van HSP , ook als anderen het niet begrijpen en je wordt afgewezen

- je eigen behoeften erkennen ( en laten respecteren)

- tijdig grenzen aangeven

- juiste prioriteiten stellen

- behoefte aan echt contact

- mildheid

- aarding: in tuin werken, grondingstechnieken,  in hier en nu leven, contact met de natuur ( zee, water, bergen,..)

- velen hebben baat bij yoga, tai chi, qi gong, meditatie, ademhalingstechnieken, hartcoherentie, ...

- mentale ruimte ( vrijheid in je hoofd)

​

​

 Veel oordelen en misverstanden

-De realiteit is dat veel dokters, psychiaters, psychologen opgeleid zijn zonder kennis van HSP, en dit niet past in hun DSM.

Misdiagnoses bij HSP-personen zijn eerder regel dan uitzondering.

Ook hoogbegaafden zijn dikwijls het slachtoffer van misdiagnoses.

HSP is moeilijker in gedrag te observeren, en vraagt meer inspanningen om verder te kijken dan de eerste indruk.

Het zit van binnen, zodat het moeilijker zichtbaar is voor anderen.

- Er wordt gemakkelijk een link gelegd met ' neuroticisme', problemen, losers:  problemen zijn er vooral bij mensen die een moeilijke jeugd hebben gehad, waarbij ze geen ondersteuning kregen in hun manier van zijn. 

Er zijn ook niet-sensitieve mensen die problemen hebben.  Het verschil zien vraagt al behoorlijk wat vaardigheden.

- Het wordt als ' zwak ' gepercipieerd. Sensitieven kunnen even tijd nodig hebben om zichzelf te vinden.  Een gezonde HSP kan speciale behoeften hebben. Dit wil nog niet zeggen dat zij gepamperd willen worden. 

- De Amerikaanse cultuur is geobsedeerd door succes, en wordt er ook bij ons via gesofistikeerde marketing ingepompt.

Sterk zijn is dan de norm en kwetsbaarheid tonen wordt als zwak gezien.  Willen we robotjes worden of blijven we mensen?   

- Associaties met ' zweverigheid' ( dit kan bij sommigen een valkuil zijn, doorschieten in zweverigheid)

- negatief beladen woorden als introvert, verlegen, geremd, timide, ...

- ze worden soms als minder slim beoordeeld, (vooral de introverten) omdat ze  niet op een podium staan te roepen. 

Degenen die op een podium staan, zijn meestal mensen die  graag op een podium staan. Ze kunnen heel slim zijn of niet.

​

​

Bronnen: o.a. 

Eigen onderzoek en praktijkervaring

Elke Van Hoof, Hoogsensitiviteit, Lannoo 2018

Ilse Van Den Daele en Karin Nauwelaerts, Hoogsensitiviteit@work, Lannoo, 2017

Susan Marletta Hart, Leven met hooggevoeligheid, van opgaven naar gave, 2011

Elaine Aron, Hoogsensitieve personen, Hoe je overeind blijft als de wereld je overweldigt, 1996

"Overexcitabilities" uit de theorie van Dabrowski

 

 

​

​